انقلاب اسلامی ایران ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ با پایان بخشیدن به حاکمیت سیاسی رژیم پهلوی، نظامی نوینی ایجاد کرد. بدیهی است به موازات این تحول باید ساختار کشور نیز دگرگون می شد؛ این فضا زمینه ایجاد نهاد هایی متناسب با کارکرد های ویژه را فراهم آورد. مردم نیز بلافاصله داوطلبانه برای نظام مند کردن کشور اعلام آمادگی کردند. با توجه به نسبت جمعیت روستانشین به شهری ضرورت رسیدگی بهبود شرایط در روستا ها بیشتر احساس می شد به موازات تشکیل نهاد های انقلابی جهاد سازندگی نیز در ۲۷ خرداد ۱۳۵۸ به عنوان بازوی سازندگی انقلاب برای خدمت به روستاییان و مناطق محروم و انتقال ارزش ها و فرهنگ انقلاب به آن مناطق تشکیل شد.
گام های دشوار نخست
تأمین بودجه جهاد سازندگی در ابتدا به شکل سازمان یافته نبود و این نهاد برای تأمین بودجه با مشکلات و مسائل زیادی روبه رو بود بیشترین منبع بودجه از محل کمک های مردمی تامین می شد و در مواردی نیز جهادگران از امکانات شخصی استفاده می کردند، به مرور زمان اعتبارات دولتی برای جهاد سازندگی تخصیص یافت. در مواردی هم از طریق
شهید بهشتی اعتبارات تأمین می شد.
نخستین گام برای اجرای فعالیت های جهاد سازندگی نیازسنجی از مردم و برنامه ریزی بر روی نیاز های مطرح شده بود که سعی می شد نیاز واقعی مردم روستانشین با مشورت خود آنان انجام و اولویت بندی شود. این مشارکت مردم فقط در امور اجرایی بلکه این فرهنگ مشارکت عاملی شد که روستاییان در مراحل اجرایی در کنار جهادگران حضور داشته باشند.
همچنین در مراحل اولیه، تجهیزات جهاد سازندگی با امکانات محلی تأمین شد و کم کم وسایل و امکانات مازاد و مستهلک دولتی نیز مورد بهره برداری قرار گرفت. در بسیاری از شهرستان ها ساختمان های مخروبه ادارات پس از بازسازی به عنوان ستاد جهاد مورد استفاده قرار گرفت. گسترش فعالیت جهاد سازندگی به صورت فوق در شرایطی بود که همچنان بین دولت موقت و اعضای شورای مرکزی جهاد اختلافاتی وجود داشت. پس از استعفای دولت موقت در اواخر آبان ۱۳۵۸ جهاد سازندگی فعالیت خود را زیر نظر مستقیم شورای انقلاب ادامه داد و فضای بیشتری برای توسعه ایجاد شد.
فعالیت جهاد در کنار کار های فرهنگی موجب شد مردم در امور کشاورزی آبرسانی برق رسانی راه سازی و صنایع روستایی به جهاد سازندگی بیشتر اعتماد کنند. کمیته های مختلفی رفته رفته در جهاد شکل گرفت که کمیته کشاورزی از نخستین کمیتههایی بود که قوام پیدا کرد سپس کمیته عمران بوجود آمد و کار های زیربنایی انجام شد. این حرکت منجر شد که احداث کانال ها و سد های خاکی در دستور کار جهاد قرار گیرد. دلیل اصلی ورود جهاد به این گونه فعالیت ها این بود که تشکیلات اغلب وزارت
خانه ها برای فعالیت گسترده در روستا طراحی نشده بود.
فعالیت های علمی آموزشی و تحقیقاتی در روستا از جمله اقدامات موفق جهادگران به حساب می آید. فعالیت های آموزشی و پژوهشی در سال های اولیه جهاد سازندگی، بیانگر عمق نگرش جهادگران در عرصه فعالیت های زیربنایی است.
اساسنامه و ساختار تشکیلاتی جهاد سازندگی تشکیلات جهاد در آغاز فعالیت بر اولویت ها و مأموریت ها در مناطق محروم متمرکز شد و گستردگی هر بخش نیز متکی به این نیاز بود پس از استقرار نماینده
امام خمینی در جهاد ساختمانی در میدان انقلاب به عنوان دفتر مرکزی جهاد سازندگی انتخاب شد و کلیه جهادگران در این ساختمان شش طبقه مشغول به کار شدند.
منبع:
کتاب خاکریز های خط مقدم؛ تاریخ مهندسی جنگ جهاد سازندگی در دوران
دفاع مقدس اثر نصرتالله محمودزاده
انتهای پیام/ 161
